Trước tiên, cần khẳng định thông tin người dân châu Âu đổ 17.000 tấn dầu ăn vào phương tiện đi lại mỗi ngày chỉ là cách ví von của tác giả bài báo đăng trên tờ The Guardian. 

Bài viết đề cập tới việc sản xuất xăng dầu có nguồn gốc thực vật ở châu Âu. Và theo một phân tích mới đây của dự án Giao thông và Môi trường ở châu Âu, lượng thực vật dùng cho quá trình sản xuất xăng dầu đó tương đương khoảng 19 triệu chai dầu ăn, trong bối cảnh châu Âu đang trải qua giai đoạn thiếu nguồn cung dầu ăn, khiến giá cả tăng cao. 

Tương tự, khoảng 14 triệu chai dầu cọ và dầu đậu nành - chủ yếu từ Indonesia và Nam Mỹ - bị đốt mỗi ngày.

Đây là vấn đề an ninh lương thực, khi mà khoảng 10% tổng sản lượng các loại hạt của thế giới được chuyển thành nhiên liệu sinh học, trong khi lẽ ra có thể cung cấp cho 1,9 tỉ miệng ăn mỗi năm.

Việc hiểu sai nội dung bài viết trên đã dẫn tới tranh luận về khả năng dùng dầu ăn thay cho nhiên liệu thông thường để chạy ô tô. Đây là một băn khoăn thú vị, đáng để tìm hiểu.

Theo chuyên trang kiến thức kỹ thuật nổi tiếng của Mỹ HowStuffWorks, điều này không phải là không thể, nhưng có một số điều kiện và cũng không được khuyến khích.

Dùng dầu ăn làm nhiên liệu như thế nào?

Cần khẳng định rằng bạn không thể cứ thể đổ dầu ăn vào bình nhiên liệu ô tô, rồi nổ máy lên đường. Làm như vậy sẽ phá hỏng động cơ. Tuy nhiên, nếu có một số hiệu chỉnh, bạn có thể dùng dầu ăn để chạy xe.

Trước hết, bạn cần học cách phân biệt dầu thực vật được dùng như nhiên liệu và diesel sinh học (biodiesel).

Biodiesel là loại nhiên liệu có nguồn gốc thực vật, thường là đậu nành. Nó được tinh luyện tại nhà máy. Nhiều xe động cơ diesel có thể chạy bằng biodiesel hoặc hỗn hợp biodiesel với diesel mà không cần hiệu chỉnh nhiều.

Sử dụng dầu thực vật để chạy xe lại là chuyện hoàn toàn khác. Đó là khi bạn dùng một can dầu ăn bất kỳ làm nhiên liệu, không qua bất cứ quá trình tinh luyện nào.

Vậy làm thế nào để có thể dùng dầu ăn làm nhiên liệu? Trước tiên, ô tô của bạn phải là xe động cơ diesel. Việc kích nổ bằng tia lửa điện của động cơ xăng sẽ khó đạt được quá trình đốt cháy nếu dùng dầu thực vật. Đường ống dẫn và bơm nhiên liệu ở động cơ xăng không được thiết kế để xử lý loại nhiên liệu có độ nhớt cao như dầu ăn. Ngoài ra, nhiều cảm biến dùng để xác định tỷ lệ nhiên liệu không thể hoạt động tốt với dầu ăn.

Cơ chế nổ của động cơ diesel có thể tiếp nhận dầu thực vật mà không cần hiệu chỉnh gì, nhưng vì có độ nhớt rất cao nên khi được phun vào buồng đốt, dầu ăn không được đốt hết. Lượng dầu thừa sẽ làm tắc động cơ.

Có một số giải pháp cho vấn đề này. Đầu tiên là trộn dầu ăn với các nhiên liệu hóa thạch, như diesel. Như vậy sẽ giúp hạn chế tình trạng tắc động cơ nhưng vẫn không triệt để.

Giải pháp thứ hai là sử dụng hệ thống hai bình nhiên liệu. Bình chứa diesel được dùng khi khởi động và tắt động cơ, giúp làm nóng máy khi khởi động và xả sạch dầu ăn trong buồng đốt trước khi tắt máy. Dầu ăn trong bình còn lại sẽ được làm nóng, vì dầu ăn ấm có thể được phun hiệu quả hơn. Trên thực tế, dầu ăn thường đặc ở nhiệt độ phòng, nên cần được làm nóng. Tuy nhiên, đây cũng không phải là giải pháp tổng thể.

Để sử dụng dầu ăn thay thế nhiên liệu hóa thạch hiệu quả nhất, cần thực hiện một số hiệu chỉnh quan trọng với động cơ. Đầu tiên là lắp một số vòi phun nhiên liệu mới để đảm bảo chỉ có nhiên liệu sạch lọt được vào khoang đốt. Dầu ăn đã qua sử dụng của các nhà hàng phải được lọc nhiều lần trước khi đổ vào bình nhiên liệu của xe. Có thể sử dụng bất kỳ loại vải nào tốt và bền để lọc dầu.

Thứ hai, cần sử dụng bộ bugi sưởi mới để làm nóng nhiên liệu trước khi khởi động máy. Ngoài ra, có thể làm nóng dầu ăn bằng cách đặt ống dẫn nhiên liệu cạnh đường ống của hệ thống làm mát. Hơi nóng từ đường ống làm mát sẽ giúp giảm độ nhớt của dầu ăn.

Hiệu quả kinh tế có đủ hấp dẫn?

Như vậy, chúng ta đã biết rằng một số động cơ thực sự có thể chạy bằng dầu ăn, nhưng liệu có đáng để thử? Về hiệu quả kinh tế, gần như chắc chắn là không. Chi phí tiết kiệm nhiên liệu rất khó bù đắp được chi phí hiệu chỉnh động cơ. Hơn hết, dầu ăn không rẻ hơn diesel.

Việc dùng dầu đã qua sử dụng có thể tiết kiệm hơn, nhưng không nhiều, vì khá lách cách. Lượng dầu thải ra từ các nhà hàng mỗi ngày có vẻ rất nhiều, nhưng không là gì so với hàng triệu thùng dầu tiêu thụ mỗi ngày.

Dầu ăn không thể thay thế nhiên liệu hóa thạch.